همانطور که در مقاله طبقهبندی انواع کود کشاورزی (بخش اول) گفته شد، کودها را میتوان به روش های مختلف طبقهبندی کرد. یکی از مهمترین آنها تقسیم براساس موادی است که در آنها وجود دارد. براین اساس آنها به سه دسته ذیل تقسیم می شوند:
- کود زیستی (بیولوژیک)
- کود طبیعی (ارگانیک)
- کود شیمیایی
در این مقاله به طور مختصربه بررسی کودهای زیستی می پردازیم.
برای خرید انواع کود کشاورزی کلیک کنید!
کود زیستی ( بیولوژیک )
به مواد حاصلخیزکنندهای گفته میشود، که دارای تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسمهای سودمند خاکزی هستند. این نوع کودها که حاوی گونه های میکروبی مؤثر برای تأمین عناصرغذایی مورد نیاز گیاه هستند، بازده تولید در واحد سطح را افزایش میدهند. به عبارت دیگر کودهای بیولوژیک به مواد حاصلخیزکننده ای گفته میشود، که شامل تعداد کافی ازیک یا چند گونه از ارگانیسمهای مفید خاکزی هستند که دربستری ازمواد نگهدارنده قرار دارند.
میکروارگنیسم های مفید موجود در کودهای بیولوژیکی مواد مغذی گیاه هم چون نیتروژن و فسفر را ازطریق فعالیتشان در خاک و یا ساقه ی زیر زمینی برخی گیاهان تولید می کنند که به تدریج واردگیاه می شوند. کودهای بیولوژیک به علت افزایش حفظ سلامت خاک و به حداقل رساندن آلودگی محیطی و کاهش استفاده از موادشیمیایی در خاک اخیراً بسیار مورد توجه قرارگرفته اند.
امروزه با افزایش تولید کشاورزی به جهت رفع نیازمندیهای رو به رشد جمعیت در حال گسترش، نگرانی در مورد آینده تأمین غذا برای مردم مطرح گردیده است. آلودگیهای آب، خاک، هوا و فرسایش خاک، مقاومت آفات به سموم و گسترش کود شیمیایی سبب گردید، تا به جهت حفظ منابع به گذشته و کشتهای صنعتی برگردیم. پس برای تولید محصولات سالم و پاک و در نتیجه انسانهایی سالم و با نشاط، هیچ راهی جز کشاورزی زیستی نداریم. بنابر این استفاده از بیوتکنولوژی خاک، با هدف بهره گیری از پتانسیل ارگانیسم های مفید خاکزی به منظور تولید حداکثر محصول، در ضمن توجه به بهبود کیفیت خاک و رعایت بهداشت و ایمنی محیط زیست، مورد توجه قرار گرفته است.
به طور کلی محصولاتی شامل سلول های زنده از گونه های مختلف میکروارگانیسم ها که توانایی تبدیل عناصر غذایی از فرم غیر قابل جذب به فرم قابل جذب برای استفاده گیاهان را دارند، به عنوان کودهای بیولوژیکی محسوب می شوند. که شامل : باکتری های تثبیت کننده ازت مولکولی، قارچ های میکوریزا، میکروارگانیسم های حل کننده فسفات های نامحلول، باکتری های رایزوسفری محرک رشد گیاه، میکروارگانیسم های تبدیل کننده مواد آلی زائد به کمپوست، کرم های خاکی تولید کننده ورمی کمپوست می باشند.
استفاده از این تولیدات میکروبی مزیت هایی نسبت به مواد شیمیایی متداول دارد. از جمله : مطمئن تر از بسیاری از مواد شیمیایی کنونی هستند. هیچ گونه مواد سمی یا میکروبی در چرخه غذایی وارد نمی کنند. تکثیر خود به خودی این میکروب ها نیاز استفاده دائم و مکرر از آن ها را مرتفع می سازد. ارگانیسم های هدف مقاومت خود را به مواد سمی که برای از بین بردن آفات استفاده می شوند، گسترش می دهند. کنترل بیولوژیکی گسترش یافته در اثر استفاده از این مواد، اثر زیان بخشی بر پروسه های اکولوژیکی ندارد. البته استفاده از کودهای بیولوژیکی دارای مشکلاتی مثل عدم سهولت در استفاده و عدم پاسخ سریع و اقتصادی، حساسیت موجودات زنده به شرایط محیطی، پیچیدگی روابط بین میکروارگانیسم ها و واکنش های آنتاگونیسمی نیز می باشد.